Είν’ πανάκριβο σου λέω να Σ’ αγαπάς
Εκπλήσσομαι με τη συνειδητοποίηση ότι οι άνθρωποι δεν βιώνουν Αυτοαγάπη. Κάθε φορά σοκάρομαι σαν να μου είναι άγνωστο αυτό το γεγονός, αδυνατώ να το συνηθίσω. Οι πιο πολλοί, δε, αγνοούν την έννοια, την σημασία της αυτοαγάπης. Ρωτάω : «Πώς τα πας με τον εαυτό σου; Τον αγαπάς; Τον φροντίζεις; Κάνετε καλή παρέα;». Και οι απαντήσεις που παίρνω είναι συνήθως καταφατικές, ενθουσιώδεις, θριαμβευτικές. Ταυτόχρονα, εντελώς άσχετες με την ερώτηση. Οι περισσότεροι ταυτίζουν την αυτοαγάπη με την καλοπέραση. Ή –ακόμα χειρότερα- με την επιλογή ενός τρόπου ζωής σύμφωνο με την τελευταία μόδα. Βγαίνω βόλτες, γλεντάω, ταξιδεύω., πηγαίνω γυμναστήριο, κάνω δίαιτα κέτο (ή κάτι τέτοιο, ξέρω γω, είμαι πολύ ανέμελη και κουρασμένη για να εντρυφήσω). Μη παρεξηγηθώ, όλα αυτά καλά είναι. Αυτοαγάπη δεν είναι!
Τι είναι η αυτοαγάπη, θα μου πεις και δίκιο θα έχεις. Δεν είμαι σίγουρη, αλλά έχω μια εμμονή: αγαπάω τον εαυτό μου, σημαίνει ότι τείνω προς την ευτυχία και ότι δεν αρρωσταίνω. Η υγεία είναι ο δείκτης των πάντων. Όσο και να λέω ότι είμαι καλά, το σώμα μου είναι πάντα ο δείκτης. Η κατάτμηση των μερών, ο διαχωρισμός ψυχής και σώματος είναι μια από τις μεγαλύτερες παγίδες της αντίληψης της ύπαρξης μας. Η φύση των δύο, αυτών μερών είναι απόλυτα αλληλεξαρτώμενη και άρρηκτα τεμνόμενη. Αυτό, βεβαίως, δε σημαίνει ότι αν ασκούμαι και θρέφομαι σωστά, δεν κινδυνεύω από ψυχικό άλγος, ούτε αν είμαι ερωτευμένη και εξαιρετικά ικανοποιημένη από τη ζωή μου, θα θεραπεύσω τον υποθυρεοειδισμό μου. Σημαίνει ότι αν το να ασκούμαι είναι καταναγκασμός, υπερβαίνει τα όρια της αντοχής μου, καταπονά το σώμα μου, στριμώχνει το ήδη αγχωμένο μου πρόγραμμα, μου στερεί ξεκούραση και ανάπαυση, τα οφέλη της άσκησης προφανώς μετριάζονται. Με τον ίδιο τρόπο, οτιδήποτε καλό και αν προσφέρω στο σώμα μου, αν δεν είναι σε αρμονία με την ανάγκη μου στο εδώ-και- τώρα, πιθανόν να είναι περισσότερο βλαβερό, παρά χρήσιμο.
Αντίθετα, η ψυχική ισορροπία, δηλαδή η πνευματικότητα, η συναισθηματική πληρότητα, η νοητική άσκηση, η τάση προς έναν ολοκληρωμένο πλήρη εαυτό, έχει πολλαπλά σωματικά οφέλη. Οι άνθρωποι που έχουν ως γνώμονα το πώς νιώθουν και όχι το τι θέλουν ή τι θεωρούν χρήσιμο ή σωστό να είναι, είναι οι άνθρωποι που βιώνουν την αυτοαγάπη. Αυτοί οι άνθρωποι είναι που θα σου ακυρώσουν το ραντεβού για μπύρα, γιατί αισθάνονται κουρασμένοι και θέλουν να ξεκουραστούν. Θα σου πουν όχι για μια αγγαρεία που θα τους ζητήσεις όταν τους κοστίζει ψυχικά ή σωματικά. Θα σε φροντίσουν, αλλά δε θα σε νταντέψουν. Θα σε αγαπάνε, αλλά δε θα θυσιάζονται. Δε θα παρεξηγηθούν αν χαθείς για λίγο καιρό γιατί σέβονται το χώρο και το χρόνο σου. Θα χωρίσουν και θα πονέσουν, αλλά δε θα καταστραφούν. Θα είστε σε ένα πάρτι και θα χορέψουν σαν να είναι μικρά παιδιά, θα τραγουδήσουν δυνατά και παράφωνα και δε θα ντρέπονται. Θα αντέξουν το πένθος σου, χωρίς να προσπαθήσουν να σου αποσπάσουν την προσοχή ή να σε ξεπετάξουν με λίγα κοινότυπα και άχρηστα παρηγορητικά λόγια. Κάπως έτσι αναγνωρίζεις τι είναι η αυτοαγάπη.
Η αυτοαγάπη δεν είναι εγωισμός. Δεν εμπεριέχει περηφάνεια, ούτε αίσθηση ανωτερότητας. Δεν έχει να κάνει με την αυτοεκτίμηση, ούτε με την επιτυχία. Η αυτοαγάπη πηγάζει από τα βάθη του υπαρξιακού κενού. Από τη συνειδητοποίηση της παραδοξότητας της ύπαρξης, από την ασήκωτη αίσθηση του εφήμερου της ζωής, από τα απύθμενα πηγάδια της μοναξιάς. Και από τα αβάσταχτα «Τι θα είχε γίνε άραγε τότε, Αν …;». Όταν πορεύεσαι στη ζωή με την αίσθηση του ίσκιου του θανάτου, όταν ξέρεις ότι όσους κι αν αγάπησες, με όσους και αν μοιράστηκες κομμάτια της πορείας σου, το κρύο χέρι του Χάρου θα σε αρπάξει μόνη και αβοήθητη, σταματάς να ανησυχείς και να αγωνιάς για τα ανούσια και μικρά. Σταματάς να καταβάλλεις υπερπροσπάθειες για να κατακτήσεις στόχους που σου στερούν τα όμορφα και απλά. Παύεις να αποθηκεύεις πλούτο με τη ψευδαίσθηση ότι θα σου προσφέρει ευτυχία. Περιορίζεις τα πλάνα σου σε βραχύ χρόνο, γνωρίζοντας ότι το τέλος είναι πάντα κοντά. Τιμάς τη στιγμή και την κάθε ανάσα και επιλέγεις την ηρεμία ως οδηγό και όχι την ασύδοτη χαρά.
Η στιγμή της συνειδητοποίησης ότι όλοι οι άνθρωποι είμαστε φτιαγμένοι από το ίδιο υλικό, η στιγμή που ενώνομαι τόσο με τον φωτισμένο μοναχό σε κάποιο κρυμμένο μοναστήρι στο Θιβέτ όσο και με έναν στυγνό δολοφόνο σε ένα κελί για μελλοθάνατους, είναι η πιο συγκλονιστική θεραπευτική στιγμή για τον καθένα μας. Είναι ωραίο να είσαι άνθρωπος! Αν μη τι άλλο, ενδιαφέρον. Και δε γίνεται μη σε αγαπάς, γιατί αν δεν σε αγαπάς, κανέναν και τίποτα δε μπορείς να αγαπήσεις, με κανέναν δεν μπορείς να συνδεθείς. Και τότε, τι ήρθες να κάνεις; Η αυτοαγάπη είναι απαραίτητη συνθήκη για την επιβίωση, όχι μόνο του εαυτού μας, αλλά του είδους μας. Οι Σαμάνοι των Άνδεων λένε «είμαστε καταδικασμένοι να είμαστε ευτυχισμένοι» εννοώντας ότι μόνο έτσι μπορούμε να είμαστε χρήσιμοι στην αλληλεξαρτώμενη αλυσίδα της ζωής. Και είναι δύσκολη η εξίσωση να έχεις προτεραιότητα τον εαυτό σου, αλλά ταυτόχρονα να νοιάζεσαι για τους άλλους. Και ταυτόχρονα εύκολη. Ο Χριστός είπε: «Αγαπάτε αλλήλους ως εαυτόν». Δεν είπε περισσότερο από τον εαυτό. Θαρρώ εκεί είναι το κλειδί!
Χανιά, 29 Αυγούστου 2023
Νικολέτα Μπουλταδάκη
