Εμπειρική θεραπεία – Carl Whitaker
Γράψτε μια εργασία (2000- 2500 λέξεις) σχετικά με την αξιολόγηση σας για το βιβλίο Οικογένεια Μαζί όμως αλλιώτικα του Whitacher και Napier πάνω στη θεραπεία Μπράις. Χρησιμοποιήστε τις σημειώσεις σας πάνω στη Συστημική Ψυχοθεραπεία , το οικογένεια μαζί κι όμως αλλιώτικα, και το εγχειρίδιο Συστημικής Θεραπείας και Συμβουλευτικής ως σημεία αναφοράς.
Ποια είναι η εκτίμηση σας για το πώς οι αντιμετώπισαν θεραπευτικά την οικογένεια Μπράις. Οι στρατηγικές και οι δράσεις τους ήταν κατάλληλες; Γιατί και γιατί όχι; ποιες στρατηγικές και δράσεις νομίζετε ότι ήταν πιο βοηθητικές για την οικογένεια; γιατί; τι απ’ όσα είδατε θεωρείται χρήσιμα εργαλεία για να τα ενσωματώσετε στη οικογενειακή θεραπεία;
Ο Νάπιερ και ο Χουήτεκερ (1987) μας προσκαλούνε, με το βιβλίο Οικογένεια μαζί όμως αλλιώτικα να παρακολουθήσουμε την θεραπευτική πορεία της οικογένειας Μπράις, που πραγματοποιήθηκε το 1960, όπως συμπεραίνουμε απο τον πρόλογο.
Γραμμένο με διηγηματικό τρόπο, χωρίς δύσκολη ψυχολογική ορολογία το κάνει προσιτό σε όλους, μυημένους στο χώρο και μη. Τα κεφάλαια, η έννοια του συστήματος, η βασική σύγκρουση, για το γάμο, η θεραπευτική στιγμή και η υποβόσκουσα κρίση περιέχουν πληροφορίες για τις σχέσεις, τα όρια, τους κανόνες και τις συμμαχίες που δημιουργούνται μέσα στην οικογένεια, και τις επιρροές που δέχεται αυτή από τα ευρύτερα συστήματα, ευρύτερη οικογένεια , εργασία, κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο.
Το βιβλίο εκδόθηκε το 1978, δηλαδή έχουν μεσολαβήσει περίπου 47 χρόνια συστηματικής έρευνας και μελέτης εμπλουτίζοντας την συστημική εργαλειοθήκη με κυκλικές ερωτήσεις, διασαφήνηση της εντολής, τοποθέτηση του προβλήματος στο πλαίσιό του, υποθετικές ερωτήσεις βελτίωσεις, προτάσεις για δράσης και αναστοχαστικές θέσεις. Τα παράπάνω προσφέρουν έναν πιό ασφαλή τρόπο για να παραμένει ο θεραπευτής ουδέτερος μέσα στη σύστημα, να κάνει υποθέσεις και να δίνει θεραπευτικές παρεμβάσεις στοχεύοντας στην αλλαγή της οικογένειας, (Schlippe A. Schweitzer J. 2008)
Παρόλα αυτά, το βιβλίο προσφέρει ένα τεράστιο υλικό τόσο για κριτική, όσο και για εκπαίδευση καθώς ο αυθορμητισμός των θεραπευτών, οι συνεχείς προκλήσεις για ειλικρίνεια, η συναισθηματική συμπλοκή τους, βοηθάει την οικογένεια να μάθει να εκφράζεται και να συγκρούεται. Τέλος, οδηγεί στην ατομική εξέλιξη των μελών της, μιάς και αυτά αποτελούν τις πρωταρχικές ”προκαταλήψεις” των θεραπευτών που επεμβαίνουν στο σύστημα για να το αλλάξουν .
Η οικογένεια Μπράις είναι ευκατάστατη και ζεί στην Αμερική. Αποτελείται από τον πατέρα, Ντέιβιντ, πετυχημένο μεγαλοδικηγόρο. Την μητέρα, Κάρολυν, που ασχολείται αποκλειστηκά με τις δουλειές του σπιτιού και την ανατροφή των 3 παιδιών τους. Την μεγάλύτερη κόρη, Κλώντια, γύρο στα 16- 17, τον Ντόν κοντά στα 11 και την μικρότερη κόρη 6 χρόνων. Το πρόβλημα που φέρνει η οικογένεια μέσα απο τα μάτια της μητέρας ”αφορά την Κλώντια” (σελ. 26) και όπως ο πατέρας αργότερα το περιγράφει είναι ” η Σύγκρουση της Κάρολυν με τη Κλώντια” (σελ. 37).
Στην συγκεκριμένη θεραπεία η βασική υπόθεση απο τα λεγόμενα των θεραπευτών είναι η συναισθημάτική ψύχρανση του ζευγαριού και ο φόβος της σύγκρουσης τους, με αποτέλεσμα την τριγωνοποίηση της Κλώντιας ως το μέλος που απορροφά το πρόβλημα και εμφανίζει το σύμπτωμα. (Νάπιερ Α 1987).
Η θεραπεία που εφάρμοσε ο Χουήτεκερ με συν-θεραπευτή τον Νάπιερ είναι η συμβολική- εμπειρική που φαίνεται να είναι αρκετά μακριά απο τις σημερινές αρχές. Βασικές προυποθέσεις είναι το πλαίσιο που θα κινηθεί (συν-θεραπεία, μάχη για τη δομή, ευθύνη της οικογένειας για τη θεραπεία της και θεραπευτική σχέση και συμμαχία). Οι βασικοί στόχοι είναι η αποπαθολογικοποίηση και αποτριγωνοποίηση της Κλώντιας, η συναισθηματική ίαση των μελών της οικογένειας και η προσωπική και ατομική τους εξέλιξη. Οι βασικές στρατηγικές και τεχνικές που εφαρμόζονται για την επιτυχία των στόχων είναι η προτροπεί των θεραπευτών στη συναισθηματική συγκρουση όλων των μελών της οικογένειας με το στύλ των ερωτήσεων, η εμπειρική – βιωματική μέθοδος, οι διαλέξεις και η θεραπευτική σχέση που καλλιεργείται μέσω της δομής στην οποία θα κινηθούν οι θεραπευτές (Μπουλταδάκη Ν. 2017) Παρακάτω θα συζητηθούν αναλυτικά οι στρατηγικές και κατά πόσο η εφαρμογή τους οδήγησε στη επιτυχία της θεραπείας δίνοντας ταυτόχρονα και μια εναλλακτική προσέγγιση σε σχέση με τη θεραπεία του Μιλάνου αλλά και από το εγχειρίδιο της συστημικής .
Πρώτον, ο Χουήτεκερ καλεί συν-θεραπευτή, τον Νάπιερ αφού η οικογένεια είναι τοσο δυνατή που απορροφάει στο σύστημα της έναν απο τους δύο θεραπευτές, έτσι ο άλλος πρέπει να παραμένει ουδέτερος.(Ναπιερ Α. Χουήτεκερ Κ.. 1987). Η συγκεκριμένη θεραπευτική ομάδα δεν μπορεί να μείνει απαρατήρητη τόσο σε σχέση με τους θεραπευομένους όσο και σε σχέση μεταξύ τους.. Ο ρόλος του θεραπευτή για τον Χουήτεκερ είναι ο ρόλος του ” προπονητή”, που επεμβαίνει στη ομάδα με σκοπό να τη βοηθείση να παίξει αποτελεσματικότερα (Μπουλταδάκη Ν. 2017). Στη πορεία η ουδετερότητα πολλές φορές φαίνεται ανύπαρκτη λόγο υπερβολικής επαφής τους που φτάνει στη μέθεξη, αυτό φαίνεται απο την ανταπόκριση των θεραπευτών στα τηλέφωνα της οικογένειας και τη συνσιασθηματική σχέση που αναπτύσεται, λόγο συχνών ραντεβού και ίσως προκαταλήψεων με αποκορύφωση τη σύγκρουση του Χουήτεκερ με το Ντόν.
Είναι εύλογο και ίσως αναγκαίο οι αρχικές συνεδρίες να είναι διαδοχικές, Το γεγονός όμως οτι προγραμματίζονται εβδομαδιαία ραντεβού και επιπλέον ανταποκρίνονται οι θεραπευτές άμεσα στα τηλεφωνήματα της οικογένειας γίνεται πρόβλημα. Το 1990 ο Talmon (Schlippe A. Schweitzer J. 2008) με έρευνα του υποστήριξε ότι και οι πιό σύντομες θεραπείες είχαν ικανοποιητικό αποτέλεσμα για την οικογένεια. Όπως λεέι και ο Μπόσκολο (Boscolo, Cecchin, Hoffman , Penn, 1987) το οικογενειακό σύστημα χρείαζεται χρόνο για να μπορέσει να δεχτεί τις πληροφορίες και να τις αφομοιώσει και ακόμα περισσότερο χρόνο για να αλλάξει και να γίνουν οι αλλαγές ορατές.
Επιπλέων, ο Τσεκίν αναφέρει (Μετάλογος, Τ.5, 2004) ότι υπάρχουν κάποιες συστημικές προκαταλήψεις στους θεραπευτές. Η πιο συνηθισμένη είναι η ” Είμαι εδώ για να σε βοηθήσω. όσο πιο αβοήθητοι γίνονται οι άνθρωποι, τόσο πιο βοηθητικοί γινόμαστε εμείς και συνεχίζει ” δεν πρόκειται για θέμα εμπειρίας η ειδίκευσεις αλλά είναι κάτι που προκύπτει συνεχώς, έλκεσαι απο τη σχολή που ταιριάζει με τη προκατάληψη που έχεις. (σελ. 78, Μετάλογος Τ.5, 2004). ¨Ετσι φαίνεται ότι και οι δύο θεραπευτές βοηθάνε πάρα πολύ την οικογένεια και αρχίζει μια εξάρτηση της οικογένειας αλλά και η μέθεξη από την μεριά των θεραπευτών, επιπλέον τηλέφωνα, επιπλέον κρίσεις που πρέπει να λυθούν τώρα. Είναι σαν λέμε στη οικογένεια εμείς είμαστε εδώ για όλα.
Η αποκορύφωση της μέθεξης γίνεται όταν ο Χουήτεκερ παλεύει με τον Ντόν. Ο Νάπιερ αναφέρει ότι ο Χουήτεκερ παίρνει τη θέση του πατέρα για να δώσει στο Ντόν ένα μάθημα καλής συμπεριφοράς. Ο Χουήτεκερ θα μπορούσε απλά να τον επιπλήξει και να του ζητήσει τα γυαλιά του, αν ήταν σε θέση να κρατήσει την ουδετερότητα του, πολλές ερμηνείες και υποθέσεις θα μπορούσαν να γίνουν για αυτό το περιστατικό αλλά το αποτέλεσμα ήταν ότι ο Ντόν έκτοτε έβλεπε τον εαυτό του ως παιδί και τον εκπλήσει θετικά η σωματική δύναμη του πατέρα του κάθε φορά που τον προσκαλεί να παλέψουν.
Απο τα παραπάνω συμπαιραίνουμε ότι η συνεχή επαφή των θεραπευτών δημιουργεί εμπόδια στη θεραπεία για την αλλάγη της οικογένειας.. Παράλληλα, παρατηρούμε και τη θεραπευτική ομάδα, ενώ υπάρχει μια ταύτιση στις υποθέσεις για την οικογένεια διακρίνεται πολλές φορές ένας φόβος αλλά και μια αυτοκριτική διάθεση για τη διεξαγωγή της θεραπείας απο τη πλευρά του Νάπιερ, που ποτέ όμως δεν διερευνάται είτε με τη οικογένεια είτε με τον Χουήτεκερ. Γενικά παρατηρόυμε οτι υπάρχει ενα χάσμα στη θεραπευτική ομάδα που καλύπτεται ή που περιπλέκεται απο τα επιπλέον σχόλια του Νάπιερ και τις επεξήγήσεις χωρίς όμως κριτική και αναστοχαστική διάθεση. Θα ήταν πολύ ενδιαφέρων να είχαμε ένα διάλογο μεταξύ των θεραπευτών για τον τρόπο που δουλέυετε η κάθε υπόθεση αλλά και για την έκβαση της κάθε θεραπείας.
Η μάχη για τη δομή αποσκοπεί στη αποπαθολογικοποίηση της Κλώντιας ως ο μόνος ασθενής της οικογένειας, αλλά και ως μορφή κύρους για το ποιός διευθύνη τη συνεδρία και ποιοί όροι θα ισχύουν μέσα σε αυτήν. Από τη πρώτη συνάντηση οι θεραπευτές ξεκαθαρίζουν ότι όλη η οικογένεια είναι ο ασθενής με τον Νάπιερ να αναφέρει ότι ” Μα εσείς το καθορίσατε έτσι το πρόβλημα ….. λοιπόν οφείλει να πάρει μέρος όλη η οικογένεια.” (σελ. 26 Νάπιερ Α. 1987)) και επιμένουν να ανανεώσουν το ραντεβού τους, αφού ο Ντόν ήταν απών, παρόλη την επιμονή των γονέων για μια πιθανή αυτοκτονία της Κλώντιας,. Ο Χουήτεκερ πίστευε ότι το πλέγμα των διαπροσωπικών σχέσεων στην οικογένεια έχει σχηματιστεί μέσα απο χρόνια ζώης και διεργασίας και είναι αδύνατο να δεις τη οικογένεια χωρίς όλα της τα μέλη. Σε τι βοήθεισε θεραπευτικά η μάχη για τη δομή;
¨Ερευνες έδειξαν ότι το σύστημα γύρω απο το πρόβλημα και το σύστημα γύρω απο τη λύση δεν χρειάζονται να ταυτίζονται οποσδήποτε. Τα άτομα που εμπλέκονται σε ένα πρόβλημα δεν είναι απαραιτήτος και τα άτομα που συμβάλλουν με τον καλύτερο τρόπο στην επίλυση του. Πολύ περοσσότερο μπορεί η απουσία ενός μέλους να προκαλέσει ουσιαστικές διεργασίες αλλαγής στους άλλους, άλλωστε αυτό που διαφέρει στην συστημική θεραπεία από τις άλλες προσεγγίσεις είναι το στύλ των ερωτήσεων και οι υποθέσεις (Schlippe A. Schweitzer J. 2008). Επίσης, κατά την διάρκεια της θεραπείας εκτός απο τη πρώτη συνεδρία που παραβρίσκεται και ο Ντόν, η παρουσία όλων των μελών δεν φαίνεται να παίζει και καταλυτικό ρόλο αφού δεν γίνονται ερωτήσεις σε όλα της τα μέλη, ιδιαίτερη προσοχή δίνεται μόνο στο τρίγωνο – Κλώντιας, Κάρολυν και Ντέιβιντ-. Μόνο όταν αρχίζει να τριγωνοποιείται ο Ντόν, ο Νάπιερ αναρωτιέται γιατί δεν είχε διερευνηθεί ο ρόλος των υπολοίπων μελών της οικογένειας. Οπότε συμπεραίνουμε ότι η μάχη για τη δομή δεν αποτελεί ιδιαίτερο θεραπευτικό εργαλείο.. Περισσότερο φαίνεται να είναι θέμα κύρους και επιβολής.
Η τεχνική για τη ”πρωτοβουλία” , φαίνεται περισσότερο ως ψυχαναλυτικό εργαλείο παρά ως συστημικό, έτσι κι αλλίως η παρουσία των θεραπευτών αποτελούσε από μόνη της μια επέμβαση μέσα στο σύστημα, και αργότερα οι τρόποι και οι τεχνικές που εφάρμοσαν ήταν πολύ μακριά απο την ανάπτυξη πρωτοβουλιών της οικογένειας. Το καλύτερο ίσως τεχνασμα ήταν όταν έδιωξαν την οικογένεια και ανέβασαν το άγχος της, θα ήταν προτιμότερο να είχαν ζητήσει από την οικογένεια να μην έχει καμία επαφή μαζί τους για 6 μήνες.
Ο Χουήτεκερ με τον Νάπιερ δουλέυουν στο <εδώ και τώρα> και αυτό φαίνεται καθόλη τη διάρκεια της θεραπείας αλλά και απο το γεγονός ότι το ιστορικό της οικογένειας αγνοέιται ή παίρνεται στη πορεία της θεραπείας. Το κεφάλαιο ”Πηγές”, ενώ μπαίνει τρίτο στη σειρά του βιβλίου, ο Νάπιερ το συγκεντρώνει μόνος του ενώ έχει τελειώσει η θεραπεία και μόνο απο τον Ντέιβιντ και όχι με την παρουσία των υπολόιπων μελών της οικογένειας. Μαθαίνουμε ότι οι γονείς κάνανε ατομική θεραπεία στην αρχή της γνωριμίας τους, Η Κλώντια είχε διαγνωστεί ως πιθανός σχιζοφρενείς που θα χρειαζότανε χρόνια θεραπεία. Επίσης μαθαίνουμε πληροφορίες για το πώς αισθανότανε ο πατέρας με τις διαγνώσεις, ο οποίος ήταν πραγματικά ανύσηχως και δεν πίστευε οτι η κόρη του ήταν σχιζοφρενείς, μια άποψη που θα μπορούσε να οδηγήσει σε άλλες υποθέσεις για την υποστήριξη που ο ίδιος παρέχει στη Κλώντια.
Δημιουργούνται πολλά ερωτήματα για τη συμπεριφορά και τα πιστεύω της Κάρολυν απέναντι στην ” άρρωστη΄΄ κόρη, που όμως δεν την εμποδίζουν να έρχεται σε εξαντλητική σύγκρουση μαζί της. Ίσως ούτε και η ίδια πίστευε στη διάγνωση. Περισσότερη διερεύνηση ίσως χρειάζότανε, καθώς επίσης θα ήταν καλό να αναρωτηθούμε αν η γνώση του ιστορικού της Κλώντιας δεν συμπεριλαμβάνοταν στο βιβλίο θα άλλαζε κάτι στη θεραπεία ή στο τρόπο που βλέπει ο αναγνώστης τη θεραπεία. Τέλος, το βασικό γενεόγραμμα όλης της οικογένειας σχεδόν αγνοείται, πρότυπα, ρόλοι και μοτίβα συμπεριφορών από την ευρύτερη οικόγενεια δεν συμπεριλαμβάνονται μέσα στη θεραπεία παρά μόνο όταν οι θεραπευτές βρίσκονται σε αδιέξοδα. Το βλέπουμε από το κεφάλαιο το <φάντασμα της γιαγιάς> και με κορύφωση όταν ο Χουήτεκερ προσκαλεί τους γονείς του Ντέιβιντ. Μάλλον πως η αδιαφορία απέναντι στα θεραπευτικά πλαίσια και στις διαγνώσης ήταν και ένας σοβαρός παράγοντας αποπαθολογικοποίησης της Κλώντιας, τουλάχιστον στη συγκεκριμένη θεραπεία.
Η απο-τριγωνοποίηση της Κλώντιας γίνεται με το να κατευθύνουν την προσοχή απο τη Κλώντια στο ζευγάρι ” Τι γινότανε πριν ξεσπάσει αυτό; Δε βλέπατε τότε τίποτα στραβό στο γάμο σας;” (σελ 47. Νάπιερ 1987)). Επιμένουν ότι η Κλώντια παραμένει μέρος ενος τριγώνου και γίνεται ο αποδιοπόμπαιος τράγος της οικογένειας που απορροφά την συναισθηματική ψύχρανση ανάμεσα στους γονείς, με τον Χουήτεκερ να επιμένει ” Είναι αλήθεια ενδιαφέρον το ερώτημα γιατί εσύ και η Κάρολυν καταφέρατε την Κλώντια να επιμένει σ’ αυτήν την πανάρχαια πάλη μαζί σας;” (σελ 117). Καθώς επίσης στην Κλώντια αποδίδουν οι θεραπευτές πολλές φορές ετικέτες με θετική σηματοδότηση. Ονομάζεται αποδιοπόμπαιος τράγος, ή αγία που προσπαθεί να δέιξει στους γονείς της πως να τσακώνονται, ή άλλες φορές να παίρνει τη μορφή της γιαγιάς, της μητέρας, της κόρης ως πράξη ασύνειδης μεταβίβασης, και τέλος πολλές φορές αποκαλείται ως θερμοστάτης της οικογένειας.
Η απόδοση ετικέτας από τη μεριά των θεραπευτών όπως αναφέρει ο Τσεκίν επιφέρει κινδύνους (Boscolo, Cecchin, Hoffman, Penn, 1987), Προκαλεί αναστάτωσει στις ισσοροπίες και ενοχοποίηση των υπολοίπων μέλων, όπως και πολλές φορές βλέπουμε να γίνεται στη θεραπεία, και απλά να αλλάζουν πρόσωπα οι ταμπέλες. Αυτό που πρέπει να κάνει η συστημική θεραπεία είναι να κοιτάξει τις ατομικές ιστορίες και να βρεί ένα τρόπο να αλλάξει την ιστορία έτσι ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να είναι ενωμένοι, να αποχωρίζονται η να τσακώνονται χωρίς τρομακτικό κίνδυνο (Boscolo, Cecchin, Hoffman , Penn, 1987).
Με μια κριτική ματιά βλέπουμε ότι οι θεραπευτές επιτυγχάνουν το στόχο τους για τη σταθερή αποτριγωνοποίηση της Κλώντιας. σε βάθος όμως χρόνου. Αν και ενδιαφέρον είναι ότι αργότερα η Κλώντια καταστρώνει σχέδια μαζί με τον πατέρα της για σπουδές στη Γαλλίια, κάτι που ενοχλεί τη μητέρα της. Βλέπουμε όμως και τον Ντόν να τριγωνοποιείται και να εμπλέκεται στα οικογενειακά παιχνίδια. ¨Οταν ο Χουήτεκερ στρέφει την προσοχή της Κάρολυν στον εσωτερικό της κόσμο μόνο τότε επέρχεται η διαφοροποίση του εαυτού της Κάρολυν από τα υπόλοιπα μέλη και αρχίζει η ανεξαρτητοποίση της.
Κατόπιν η συναισθηματική υγεία των μελών της οικογένειας επιτυγχάνεται με την αποκάλυψη των βαθύτερων επιπέδων εμπειριών τους. Ο Χουήτεκερ πιστεύει οτι η ελεύθερη έκφραση στο τι αισθάνονται και σκέφτονται τα άτομα θα οδηγήσει σε μια πιο υγιή σχέση μεταξύ τους (Μπουλταδάκη Ν. 2017). Παράλληλα, ότι η εμπειρία και τα βιώματα διδάσκουν τους ανθρώπους και όχι η εκπαίδευση έτσι προτρέπει τα άτομα να εμπλακούν σε συγκρούσης μέσα στη θεραπεία προσφέροντας τους ταυτόχρονα έναν ασφαλή και ουδέτερο χώρο για να εξωτερικέυσουν βαθύτερες προσωπικές τους σκέψεις. Η πρώτη συνεδρία μαζί με τον Ντόν αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη πηγή πληροφοριών για το πρόβλημα και για τις σχέσεις των μελών της οικογένεια Μπράις. ¨Ολα τα μέλη της συμμετέχουν και εκφράζουν τις απόψεις και τις πεποιθήσεις τους. ” Πως είναι η οικογένεια σας ”,(σελ. 40) ”πως βλέπεις εσύ την οικογένεια;” (σελ. 40)
Η πρώτη όμως συνεδρία διαφέρει κατά πολύ απο τις επόμενες που το στύλ των ερωτήσεων αλλάζει και φτάνει πολλές φορές στη πρόκληση ΄΄ Η σκέψη πως μπορεί να έχετε κι οι δύο κάποια ερωτική σχέση….. ” για να συνεχίσει ΄΄ να σου πω η πιό συνηθισμένη περίπτωση είναι να έχει ο σύζηγος έρωτα με τη δουλειά του ” (σελ 114). ¨Αλλες φορές οδηγεί τα άτομα στη σύγκρουση, ”Δοκίμασε πάλι, ίσως εδώ να είναι διαφορετικά” (σε΄104). ή εμπλέκοντας τά άτομα να συγκρουστόυν. ” πες την γνώμη σου ” (σελ192). Από τις πρώτες λοιπόν συνεδρίες βλέπουμε να διαδραματίζονται συγκρούσης μεταξύ του βασικού τριγώνου – Κλώντια – Ντέιβιντ -Κάρολυν. Οι θεραπευτές ταυτόχρονα ανακατευθείνουν την προσοχή απο το περιεχόμενο της σύγκρουσης στη συναισθηματική διαδικασία ” νομίζω οτι σε πίεσε σκληρα, σε κλόνισε η οδυνηρή εκλογίκευση που εφαρμόζει ο πατέρας σου . Εσύ τον κορόιδευες θυμάσαι;” (σελ.112). ¨Η ” ακόμα θα μάνετυα ότι σχεδόν τίποτα από όσα επικεντρωθήκατε θα αναδείξει αυτή τη διαφωνία ……μοιάζει περισσότερο σαν ο φόβος της σύγκρουσης να είναι το πρόβλημα, και όχι κάποιο συγκεκριμένο θέμα που τσακώνεστε”(σελ.
Η συνεχής σύγκρουσης των ατόμων έχει ως αποτελέσμα, να μάθει στα άτομα να εκφράζονται ελεύθερα με ειλικρίνεια αλλά κυρίως να διαχειρίζονται τον φόβο τους απέναντι στη σύγκρουση. Αυτό επιβαιβεώνεται μέσα απο τα λόγια της Κλώντιας κατά το τέλος της θεραπείας, όπου αναφέρει ότι το ζευγάρι παραμένει μαζί αν και πολλές φορές τσακώνεται αλλά όπως λέει και η Κλώντια ” Και ποιός δεν τσακώνεται;” (σελ. 381) η θεραυπετική διαδικασία όμως δεν προσφέρει μόνο αυτό. Η διαχείρηση των προβλήματων δεν γίνεται μόνο μέσα απο τσακωμούς. Απότερος σκοπός του θεραπευτή είναι η οικογένεια να είναι ελεύθερη και ανοιχτή να μπορεί να συζητάει με ηρεμία και αποδοχή την κάθε άποψη που εκφράζουν τα μέλη της. Οι συνεχής συγκρούσης φέρνουν και την κόπωση των θεραπευομένων αλλά και δεν δίνουν κάτι καινούργιο. Τσακωμοί και αδιέξοδα γίνονται και στον οικογενειακό χώρο οπότε ο θεραπευομένος δεν παίρνει κάτι καινούργιο.
Ερωτήματα όμως διμιουργούνται και για το στύλ και το περιχόμενο των ερωτήσεων, ενω προκαλούν τα άτομα να εκφραστούν ελεύθερα, δεν διερευνούν θέματα όπως η αναφορά για τη πιθανή αυτοκτονία της Κλώντιας που γίνεται απο τους γονείς στη αρχή, αλλά και αργότερα απο τη Λώρα, όπου αναφέρει το φόβο φυγής, πιθανή αυτοκτονία και φόβο διαζυγίου. Ακόμα και αργότερα στη θεραπεία αρνούνται να ανοίξουν το θέμα διαζυγίου ή έστω να εκφράσουν το φόβο τους με ειλικρίνεια. ” Εμείς βλέπουμε οτι φοβόσαστε πάρα πολύ να μιλήσετε για το γάμος σας και πιστέυουμε ότι αν μιλήσετε υπάρχει ο φόβος του διαζυγίου, εσείς τι πιστεύετε για αυτό;” ισως να οφείλεται στη προσωπικη άποψη του Χουήτεκερ οτι όπου υπάρχουν παιδιά δεν υπάρχει διαζύγιο http://www.azquotes.com/author/45980-Carl_Whitaker.
Το στύλ των ερωτήσεων που χρησιμοποιείται φαίνεται να είναι επιρεασμένο απο τη ψυχαναλυτική προσέγγιση, δηλαδή ως δυαδική διερεύνηση αιτίας και αποτελέσματος. Καθώς επίσης γίνονται συνεχείς ερμηνείες και διαλέξεις απο τη πλευρά των θεραπευτών που δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια στη οικογένεια να επιλέξει πως θα αλλάξει. Είναι μονόλογοι απο τη πλευρά του θεραπευτή, όπου μπαίνει στο ρόλο του ειδικού και γίνεται υπεύθυνος για τη θεραπεία του θεραπευομένου (Μετάλογος, Τ.5, 2004). Ο καλύτερος ίσως τρόπος είναι η αυτο-καθοδηγούμενη έρευνα για εκμαίευση πληροφορίων και επιμόρφωση των θεραπευόμενων για τα προβλήματα τους. Ένας καλύτερος τρόπος θα ήταν οι συστημικές ερωτήσεις. Που αποτελούν το βασικό εργαλείο της συστημικής θεραπείας για την κατανόηση του προβλήματος, κατασκευή πραγματικότητας αλλά και την ευρύτερη κατανόηση της συμπεριφοράς των ατόμων ως αποτέλεσμα μιάς κυκλικής αιτιότητας που επιρεάζει και επιρεάζεται από το σύστημα. Ταυτόχρονα προσφέρουν ουδετερότητα.
Ο απολογισμός της θεραπείας μπορούμε να πούμε οτι είναι επιτυχής, αφού ο αρχικός στόχος επιτυγχάνεται και η σύγκρουση τελειώνει. Άλλωστε αυτή ήταν και η εντολή απο τη μερία του ζευγαριού. Το ζευγάρι παραμένει μαζί και η διαφοροποιήση των μέλων της οικογένειας δεν φαίνεται ξεκάθαρη. Οι τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν μπορεί να είναι μακρία απο τη σημερινή συστημική θεραπεία αλλά οι θεραπευτές δώσανε ολόψυχα το χρόνο τους και την εμπειρία τους για τη θεραπεία και αυτό ίσως να ήταν το καταλυτικότερο και μαγευτικό σημείο για τη αλλαγή της οικογένειας..
ΦΡΑΓΚΙΟΥΔΑΚΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Μετάλογος (Τ. 5 , 2004) Συστημικές προσεγγίσεις & Ψυχοθεραπεία, Συστημική Εταιρεία Βορείου Ελλάδος
Μπουλταδάκη Ν. (2017) Σημειώσεις Συστημικής Ψυχοθεραπείας
Νάπιερ Υ. Α, Χουίτεκερ Α. Κ. (1987) Οικογένεια μαζί όμως αλλίωτικα, Εκδόσεις Κέδρος
Boscolo L,Cecchin G. Hoffman L. Penn P. (2007) Η Συστημική Οικογενειακή Θεραπεία του Μιλάνου ,Εκδόσεις University Studio Press
Schlippe A., Schweitzer J.( 2008) Εγχειρίδιο της Συστημικής Θεραπείας και Συμβουλευτικής Εκδόσεις University Studio Press
http://www.azquotes.com/author/45980-Carl_Whitaker
Κέτρο Ψυχοθεραπείας κι Εκπαιδευσης – Systemic Education
