Οικογένεια μαζί κι όμως Αλλιώτικα
Στο βιβλίο του Νάπιερ ΄ Οικογένεια μαζί και όμως αλλιώτικα ‘ παρακολουθούμε την οικογενειακή θεραπεία των Μπραις από συνεδρία σε συνεδρία,με τρόπο τέτοιο ώστε να επιτυγχάνεται μια σχεδόν βιωματική κατανόηση της θεραπευτικής διαδικασίας.Με τη βοήθεια του οικογενειακού γλυπτού,την αναδιατύπωση της κουβέντας και την προσπάθεια για ανακατασκευή της δομής της οικογένειας,οι θεραπευτές αναδεικνύουν τις εμπλοκές στην επικοινωνία και την προέλευσή τους,αλλά και το παιχνίδι που έχει μάθει να παίζει η οικογένεια.
Οι Μπράις καταφτάνουν στη λύση της θεραπείας λόγω του στραπατσαρισμένου πλέον γάμου τους και με αφορμή τη δυσλειτουργική,για εκείνους,συμπεριφορά της κόρης τους Κλώντια.Οι θεραπευτές καταφέρνουν να δουν όλη την οικογένεια στο σύνολό της και να μετατρέψουν το ατομικό πρόβλημα (μέχρι τότε σχιζοφρένεια της Κλώντια )σε μια οικογενειακή υπόθεση.
- πρώτη συνεδρία των απεγνωσμένων Μπράις ξεκινάει χωρίς όλα τα μέλη να είναι παρόντα.Ο Ντον έτσι, περνάει ένα δικό του μήνυμα και με αφορμή αυτό ο Γουίτακερ κάνει μια εισαγωγή στις συστημικές έννοιες.Αναφέρεται παραδειγματικά στην έννοια των διπλών μηνυμάτων και επεξηγεί στη μητέρα το πώς πιθανότατα επηρέασε το γιό της με τον τρόπο της.Οι Μπράις αν και απεγνωσμένοι για βοήθεια,χωρίς ουσιαστικά να έχουν ξεκινήσει ακόμα τη θεραπεία/συνεδρία αντιλαμβάνονται το ότι όλοι παίζουν ένα ξεχωριστό ρόλο και η παρουσία όλων στη θεραπεία είναι πάντοτε απαραίτητη για να ξεδιπλωθούν οι κανόνες του συστήματός τους,Οι θεραπευτές αρχικά εκτιμούν τον αυτοκτονικό ιδεασμό της Κλώντια προάγοντας την κουβέντα.Η μάχη για δομή παρουσιάζεται σαν αντίσταση στους θεραπευτές όμως εκείνοι στέκονται αμείλικτοι προκειμένου να φανερωθεί η σοβαρότητα της απόφασης των Μπράις για την επερχόμενη αλλαγή.Οι θεραπευτές θα λειτουργήσουν σαν εξωτερική υποστήριξη.Η οικογένεια έχει ανάγκη να βεβαιωθεί οτι μπορεί να ωφεληθεί και έτσι δοκιμάζει τους θεραπευτές.
Ήδη απο την δεύτερη συνεδρία φανερώνονται τα τρίγωνα και οι συνασπισμοί που έχουν δημιουργηθεί μέσα στο σπίτι.Με τη βοήθεια των κυκλικών ερωτήσεων οι θεραπευτές καταφέρνουν να εκμαιεύσουν σημαντικές πληροφορίες για τη σειρά και το είδος των γεγονότων και των καυγάδων.Επρόκειτο για μια διερευνητική τεχνική που όμως δε φαινόταν ιδιαιτέρα ευχάριστη στους θεραπευόμενους.Γίνονται ερωτήσεις τύπου πριν,μετά και κατά τη διάρκεια του προβλήματος πρός την Κάρολυν κάνοντάς τη να ξεσπάσει μπροστά στον άντρα της και να γίνει ίσως για πρώτη φορά ειλικρινής απέναντί του αναφέροντας το πρόβλημά της σε σχέση με τη σχέση του με τη δουλειά του.Εκεί γίνεται και η πρώτη παρέμβαση-υπόθεση του συνθεραπευτή σε σχέση με την πιθανή τους συγχώνευση.Οι θεραπευτές κάνουν διάφορες υποθέσεις για το γάμο τις οποίες επιβεβαιώνουν.
- Ο Γουίτακερ ασχολείται με το οικογενειακό γλυπτό και με το πως η οικογένεια είναι διαμορφωμένη στο χώρο-ποιος κάθεται κοντά σε ποιόν.Ο θεραπευτής παροτρύνει την αλλαγή των θέσεων,μια συμβολική αλλαγή για την μετέπειτα αλλαγή της δομής της οικογένειας.Έτσι μια εξωτερική αλλαγή και η έκφραση της ανάγκης για αλλαγή θα δώσουν χώρο στην εσωτερική αλλαγή.Ο Γουίτακερ με ήπιες και καλά ρυθμισμένες κινήσεις τραβάει την προσοχή όλων και συγκεντρώνει το ενδιαφέρον σε μια πολύ σημαντική δήλωση.Αποκαλύπτει τη χρήση της Κλώντιας σαν προσπάθεια των Μπράις να λύσουν την ψύχρανση του γάμου τους.Ο θεραπευτής χωρίς να επιτρέπει τις παρεμβολές αποκαλύπτει στην οικογένεια τη θέση της Κλώντια στο ρόλο του αποδιοπομπαίου τράγου.Προτείνει στους Μπραις να φυλάξουν τους καυγάδες και τα νεύρα τους για τη συνεδρία.Με αυτόν τον τρόπο τους αποτρέπει από το εξής ενδεχόμενο-να επιστρέψουν νωρίτερα στη συνεδρία απογοητευμένοι και αποθαρρυμένοι.
- τρίτη συνεδρία συνεχίζει με τους θεραπευτές να περιμένουν απο τους Μπράις να ξεκινήσουν τη θεραπεία έτσι ώστε να προβληθεί εντονότερα η παρουσία της οικογένειας και να αναλάβουν,το κάθε μέλος χωριστά την ευθύνη για το μετασχηματισμό.Έτσι θα μπορούσαν να φανούν οι αλληλεπιδράσεις και ο τρόπος με τον οποίο το κάθε μέλος σχετίζεται με το άλλο.Οι απαιτήσεις των θεραπευτών μεγαλώνουν και οι Μπράις πρέπει να ξεκινήσουν τη σκληρή δουλειά για το δρόμο της αλλαγής.Όσο συνεχίζει η σιωπή η ένταση μεγαλώνει.Στη συνέχεια ο Ντέιβιντ ξεκινάει παροτρυνόμενος από τον Κάρλ να ξεκαθαρίσει τα λεγόμενα της Κλώντια απο τη δεύτερη συνεδρία.Οι θεραπευτές δε διευκολύνουν τη ροή της συζήτησης εσκεμμένα,έτσι ώστε ο καθένας ν’αναγκαστεί να αντλήσει δυνάμεις από τον εσωτερικό του κόσμο.Η συνεδρία συνεχίζει με την αποκλειστική συζήτηση πατέρα-κόρης η οποία φαίνεται να είναι αναγκαία.Το βάρος της ευθύνης μετατοπίζεται και μοιράζεται ισόποσα σε όλα τα μέλη με τη διάλεξη του θεραπευτή για την πιθανή κατάσταση στο σπίτι.
- τέταρτη συνεδρία ξεκινάει με τους θεραπευτές να έχουν τώρα μια πραγματική ανησυχία για την βουβή θλίψη της Κάρολιν. Συνεχίζουν με βάση τις υποθέσεις που έχουν κάνει για την αποφυγή της κατά την διάρκεια της θεραπείας και αποφασίζουν να λάβουν θέση μπροστά σε αυτό με τρόπο τέτοιο έτσι ώστε να μην γίνουν πιεστικοί. Θεωρούν οτι η μητέρα κρατάει κεντρικό ρόλο,αποτελώντας το κλειδί για την ερμηνεία της ψυχικής ζωής της οικογένειας,αλλά και την πύλη απ’όπου πρέπει να περάσει ο καθένας. Η συνεδρία συνεχίζει με ένα ακόμα καυγά μητέρας-κόρης και με την ευθεία ερώτηση του θεραπευτή “Γιατί βρίζεις την μητέρα σου, τι γυρεύεις;” απέναντι στην Κλώντια για την συμπεριφορά της προς την μητέρα της. Η ερώτηση αυτή όπως είναι διατυπωμένη ίσως αποτελεί ένα μεγάλο κίνδυνο. Με ποιόν τρόπο πιστεύει ο Γουίτακερ ότι θα αντλήσει τις κατάλληλες πληροφορίες έτσι;Η ερώτηση αυτή δεν είναι ιδιαίτερα παρεμβατική,ενώ μπορεί αν δεν απαντηθεί κατάλληλα να αισθανθεί η Κλώντια οτι κατηγορείται από τους θεραπευτές. Με άλλα λόγια δεν αποτελεί μια κυκλική ερώτηση. Ο Γουίτακερ έχοντας πάρει ένα μεγάλο ρίσκο καταφέρνει να εκμαιεύσει διάφορες πληροφορίες από την μητέρα για την σχέση της με την δική της μητέρα, τη συμπεριφορά της Κάρολιν ως κόρη παρουσιάζοντας έτσι για πρώτη φορά στους Μπράις τη σημασία της οικογένειας καταγωγής. Με την βοήθεια του συνθεραπευτή δημιουργούν διάφορες υποθέσεις για τις αντιδράσεις της μητέρας ως προ την κόρη παραθέτοντάς τες, αφήνοντας έτσι ανοιχτό το ενδεχόμενο για την ύπαρξη των παραπάνω απο μία αληθειες. Καταφέρνουν έτσι να κερδίσουν την απόλυτη προσοχή καθώς και να δημιουργήσουν ένα νέο ορισμό για την πραγματικότητα στην οποία κανείς δεν έχει την “απόλυτη” ευθύνη. Επιπλέον,τα μέλη δίνουν έμμεση ανάδραση το ένα στο άλλο παίζοντας τώρα σε ένα εντελώς καινούριο φόντο, αυτό του γεννεογράμματος, με μία νέα κατανόηση του παρόντος. Τα όρια στενεύουν κατά πολύ όταν πέφτει στο τραπέζι το θέμα του γάμου των Μπράις. Ο για χρόνια κρυμμένος θυμός της Κάρολιν προς τον Ντέιβιντ θα βγει στην επιφάνεια. Ένα ένα τα μέλη της οικογένειας θα πουν την άποψή τους για το πως βιώνουν τον γάμο των Μπράις. Η Κλώντια εξαρτιόταν πολύ κάποτε από τους δύο γονείς της. Όταν άρχισε τον πόλεμο μαζί τους της χρειάστηκε να μεταφέρει αλλού την εξάρτησή της και έτσι την μεταμφίεσε σε ερωτισμό αναζητώντας τη σε πολλές τυχαίες επαφές. Οι γονείς της την μάλωναν για τις ερωτικές της σχέσεις,όμως υπήρχε ένα υπόγειο δεύτερο μήνυμα της συγκαλυμμένης ενθάρρυνσης. Το πρόβλημα της Κλώντια με τον έρωτα ήταν το πρόβλημα των γονιών της με τον έρωτα. Έμπλεκε σε μπελάδες όπως ακριβώς της έλεγαν να κάνει οι γονείς της. Ο Γουίτακερ προβαίνει σε ευθείες ερωτήσεις με έναν έξυπνο τρόπο για να τους βγάλει από την δύσκολη θέση. Φέρνει ως παράδειγμα άλλες κοινωνίες στις οποίες τα παιδιά της οικογένειας έχουν καθήκον να ρωτούν για την σεξουαλική δραστηριότητα των γονιών. Έτσι σπάει τα ταμπού και ενθαρρύνει την οικογένεια να μιλήσει. Παροτρύνει το ζευγάρι να βρει νέους ρόλους. Έπειτα,οι θεραπευτές μιλούν στους Μπράις για την διεργασία της συζυγικής βοήθειας και τα ανώμαλα στοιχεία της. Ξεκαθαρίζουν το ρόλο τους στο ζευγάρι και τους δίνουν ελπίδα για το μέλλον. Δίνοντας έμφαση στην συναισθηματική εμπειρία το παροτρύνουν να γίνει σιγά σιγά πιο ελεύθερο, να γίνουν ο Ντέιβιντ και η Κάρολιν περισσότερο ίσοι και να λειτουργήσουν σαν ταίρι.
Ακόμα ένας καθόλου απρόβλεπτος καβγάς θα ξεσπάσει ανάμεσα στην μητέρα και την Κλώντια και θα είναι η αιτία για την επόμενη συνάντηση. Αυτή την φορά η μητέρα Κάρολιν θα προσπαθήσει να βάλει όρια στην κόρη της. Η διαδικασία έχει ήδη ξεκινήσει με ένα βίαιο τρόπο απο το σπίτι και θα συνεχιστεί με τον ίδιο τρόπο κατά την διάρκεια της συνεδρίας. Η Κλώντια πλέον χωρίς να έχει επιλογή, λόγω της κλειδωμένης πόρτας του γραφείου, θα αναγκαστεί να υποστεί τις συνέπειες του λάθους των θεραπευτών οι οποίοι θα έπρεπε να την έχουν προστατέψει αποτρέποντας τον σκληρό κατατρεγμό. Όμως εκέινη φαίνεται αρκετά δυνατή όπως άλλωστε αρμόζει σε ένα αποδιοπομπαίο τράγο για να μπορέσει να αντέξει το βάρος των φωνών που τον σπρώχνουν μακριά, φωνές που θα μπορούσαν εύκολα και γρήγορα να κατατροπώσουν ένα ασθενέστερο πρόσωπο. Η κάθαρση είναι ο στόχος.
- Κάρολιν πρέπει να είναι αρκετά δυνατή για να υποφέρει ώστε να μην υποφέρει το ζευγάρι των Μπράις. Ο θεραπευτής προτείνει στην Κάρολιν να κερδίσει την θέση που επιθυμεί κάνοντας πράξη τα λόγια της. Η Κλώντια ξεσπάει και ο θεραπευτής προσπαθεί με την βοήθεια της μεταβίβασης να αποπαθολογικοποιήσει τον θυμό, τον φόβο και τον πόνο της. Ακριβώς όπως τη κατσίκα της βίβλου ήταν αθώα, παρά το γεγονός ότι την έστειλαν στον μοναχικό θάνατό της, έτσι και η Κλώντια είναι αθώα όλων των κατηγοριών. Μπορεί να μην είναι η τέλεια κόρη αλλά δεν είναι διαφορετική από οποιονδήποτε άλλον με ελαττώματα. Δεν είναι ο χαρακτήρας της ή οι ενέργειες της που προκαλούν την άμεση εξορίας της. Είναι ο τρόπος που ο χαρακτήρας της και οι πράξεις της έχουν βιωθεί από τα υπόλοιπα μέλη, κυρίως το ζευγάρι των Μπράις, τα οποία για να αποφύγουν να ψάξουν στην δική τους συνείδηση διώχνουν την Κλώντια από την οικογένεια. Η Κάρολιν την χτυπάει γιατί η ύπαρξή της προκαλεί την δυσφορία που αισθάνεται η πρώτη, η οποία στην πραγματικότητα είναι ένα αποτέλεσμα δικών της ανεπίλυτων ζητημάτων. Οι θεραπευτές φέρνοντας την μητέρα με την κόρη πιο κοντά κάνουν λόγο για ένα διαφορετικό καβγά ο οποίος ίσως κάπου να τις φτάσει.
Ήδη απο την πέμπτη συνεδρία η οικογένεια φαίνεται να έχει κάνει ένα άλμα προς την υγεία. Ιδέες για το τέλος της θεραπείας ήδη υπάρχουν σε όλους. Η ήσυχη συνεδρία μοιάζει με μία πρόβα για την ανεξαρτησία της οικογένειας. Οι θεραπευτές πράγματι έχουν αναγκάσει όλα τα μέλη ως ομάδα να εξετάσουν την βάση της ύπαρξής τους ως οικογενειακή μονάδα. Στην έκτη συνεδρία τα μάτια στρέφονται στον Ντον ο οποίος εμφανίζεται χαμένος και ζαλισμένος από τις εντολές των γονιών του. Ο Καρλ με έντονο θυμό προσπαθεί να βάλει τα πράγματα σε μία τάξη αναστατωμένος για την συμπεριφορά των Μπράις προς τον γιο τους. Ο θεραπευτής με λόγια σκληρά “Δεν μπορεί ο ένας να ανοίξει την καρδία του στον άλλον” ρισκάρει και αποκαλύπτει μια δική του θεωρία.
- Καρλ και ο Ντον είχαν από καιρό δημιουργήσει μια αναμέτρηση. Η πάλη τους επιβεβαιώνει απόλυτα πως οι θεραπευτές της εμπειρικής προσέγγισης προσπαθούν να συμπεριφέρονται ως αληθινοί, αυθεντικοί άνθρωποι αντί να φορούν θεραπευτικά προσωπεία. Γενικά τα μέλη τις οικογένειας προσπαθούν να κάνουν στους θεραπευτές ότι κάνουν τα ένα στο άλλο. Δοκιμάζουν να τους τραβήξουν μες στο σύστημά τους και να τους παρασύρουν στον κόσμο τους. Τότε οι θεραπευτές προβάλλουν το δικό τους οικογενειακό σύστημα. Η εμπλοκή του Καρλ με τον Ντον ήταν όντως ένα περιστατικό με χαρακτήρα πρωτόγονο, βίαιο και κάθε άλλο παρά θεραπευτικό. Παρόλα αυτά η πάλη ξεσήκωσε στην ψυχή του Ντέιβιντ ένα κύμα συναισθημάτων. Αυτή η αντίδραση αν και ακραία για όλους: θεραπευόμενους, αναγνώστες ακόμα και θεραπευτές έφερε θετικά αποτελέσματα κατά ένα περίεργο τρόπο. Ακόμη και ο Ντέιβιντ ένιωσε πως ο θεραπευτής θυσιάστηκε για την σχέση γιου πατέρα. Ο ίδιος ο Ντον εκμυστηρεύτηκε ότι ποτέ δεν ένιωσε ένα στενό δεσμό μαζί με τον πατέρα του. Ο θεραπευτής έμοιαζε να έπαιξε ένα ρόλο τον οποίο βίωνε. Αυτή η τρομακτική θεραπευτική παρέμβαση είχε επιτυχία. Όσο και αν φαίνεται παράλογο από όλες τις πλευρές της διευκόλυνε την ανάπτυξη των μελών της οικογένειας και ξεμπλόκαρε συναισθήματα βαθιά ριζωμένα και ενταγμένα σε συμπεριφορές. Ο θεραπευτής σχεδόν θυσιάστηκε για να προσφέρει αυτήν την εμπειρία-μια ευκαιρία προσωπικής ανάπτυξης. Εκφράζεται με ειλικρίνεια και είναι αυθεντικός. Νοιάζεται πραγματικά για την οικογένεια Μπραις και εκείνη το αισθάνεται. Η πρωτόγονη δύναμη του Γουίτακερ ωρίμασε την θεραπευτική του σχέση και τους έφερε όλους πιο κοντά.
- θεραπευτής καθοδηγήθηκε από ένα ξεχωριστό είδος ικανότητας και στοργής. Επέτρεψε στον εαυτό του την μέθεξη στην θεραπεία. Το μεγάλο του ενδιαφέρον για την οικογένεια τον βοήθησε να περάσει τα ψυχολογικά της σύνορα προχωρόντας προς το ρευστό εσωτερικό της. Σε ένα επίπεδο λοιπόν ο Καρλ σφετερίζεται το γονικό ρόλο στην οικογένεια. Ξεκαθαρίζει τους λογαριασμούς για χάρη των γονιών του Ντόν. Πλέον οι Μπράις μπορούν να δουν από μία εξωτερική μεριά τι συμβαίνει μέσα στο ίδιο τους το σπίτι χωρίς να χρειαστεί να συμμετέχουν. Ο συνθεραπευτής φαίνεται να είναι το σωσίβιο του Γουίτακερ και χωρίς αυτόν ίσως να μην κατάφερνε ποτέ να απογυμνωθεί και να έρθει τόσο κοντά στους Μπράις. Κατάφερε όμως να βρεθεί στο σημείο μηδέν και να ισορροπήσει ανάμεσα στην απόλυτη συναισθηματική εμπλοκή και στην ανύψωση της θεραπευτικής διεργασίας.
- συνθεραπευτής υπάρχει εκεί για να αποσυμπιέζει την κατάσταση και να επαναφέρει την θεραπεία εκεί από όπου θα μπορούσαν να συνεχίσουν.
Όταν οι αποδιοπομπαίοι τράγοι εξαφανίζονται από τα μάτια του ζευγαριού τότε εκείνο μένει απογυμνωμένο. Συναισθήματα βαθιάς θλίψης, θυμού, οργής και στέρηση αγάπης είναι ότι συνδέει την Κάρολιν με τον Ντέιβιντ. Κατακεραυνώνουν ο ένας τον άλλον με τα μάτια τους και ταλαντεύονται κάθε στιγμή ανάμεσα στον βίαιο ξέσπασμα και την έντονη λύπη. Η εξάρτηση της Κάρολιν απο τον Ντέιβιντ είναι τώρα εντελώς απογυμνωμένη. Στέκεται απέναντι απο την Κάρολιν και εκείνη ξεσπάει. Τώρα “αισθάνεται” δεν “είναι” λυπημένη. Αισθάνεται το τραύμα και αντικρίζει τον εαυτό της μετά από πολύ καιρό. Ο Κάρλ στέκεται δίπλα της και ίσα που την αγγίζει να μην πέσει. Με ήπιες κινήσεις την οδηγεί εκεί που θα γίνει επιτέλους εκείνη το κέντρο του κόσμου της. Οι Μπράις για πολύ καιρό κατηγορούσαν ο ένας τον άλλον, αιχμάλωτοι σε μια συμβιωτική περιπλοκή και μία λανθασμένη αντίληψη. Διαστρευλώνονταν βίαια από τη διαβρωτική τους ανασφάλεια και τα φαντάσματα της πατρικής τους οικογένειας, φωνάζοντας ο ένας στον άλλο και χτυπώντας πάντα με δύναμη και χωρίς ανταπόκριση σ’ εκείνη την κλειδωμένη πόρτα της ατομικότητας τους που δεν άνοιγε ποτέ. Οι Μπράις έχουν αφεθεί στα χέρια των θεραπευτών. Έχοντας γίνει κατανοητός ο ρόλος της πατρικής οικογένειας, φτάνουν στο σημείο να φέρουν την οικογένεια του Ντέιβιντ για θεραπεία. Οι θεραπευτές φανερώνουν έτσι τον φαύλο κύκλο στον οποίο περιορίζεται
- καθένας λόγω των γονικών προτύπων από την παιδική ηλικία. Ο Γουίτακερ εμπλέκει τις δύο οικογένειες με αρμονικό τρόπο παρουσιάζοντας τις συνδέσεις σιγά σιγά κάθε φορά. Οι γονείς του Ντέιβιντ μοιάζει σαν να απαντούν στις ίδιες ερωτήσεις με τον ίδιο τρόπο πατώντας πάνω στα χνάρια του. Πέφτουν στις ίδιες παγίδες κατηγορώντας ο ένας τις πράξεις του άλλου με τρόπο κωμικά ίδιο με εκείνο που έχουμε δει σε όλο το βιβλίο.
Πρόκειται λοιπόν για την κλασσική πλέον περίπτωση του συζύγου που έχει παντρευτεί την δουλειά του, με τις επιφανειακές σχέσεις με τα παιδιά του επειδή ποτέ δεν πρόλαβε να τα προσεγγίσει, με την σύζυγο που πάντα ελπίζει στην αλλαγή καταπιέζοντας κατά βάση τα συναισθήματά της, εκτονώνοντας τον εαυτό της με απανωτά κύματα βαθύ πάντα ψυχικού πόνου, εξαρτημένη πλήρως από τον άντρα της και με το παιδί σφουγγάρι στο οποίο θα διοχετευτεί… Ο Γουίτακερ με ένα παράλογα ώριμο τρόπο και με την βοληθεια της μεγάλης προσωπικής ικανότητας καταφέρνει να αποκαλύψει τον βαθύ πόνο της οικογένειας και την δύναμή τους για αλλαγή. Οι Μπράις προκαλούν, τολμούν και πιέζουν τον θεραπευτή για μεγαλύτερη μέθεξη, όχι όμως από τις αρχικές θεραπείες. Τα σχέδια των θεραπευτών δεν ακολουθούν κανένα τύπο, καμία συνταγή καμία προσέγγιση. Φέρονται σαν μη ειδικοί ειδικοί και με την πραγματική βούληση των Μπράις για ωρίμανση καταφέρνουν να προσφέρουν κάτι από τον ίδιο τους τον εαυτό. Με αυτό το νέο αντιεπιστημονικό ρεύμα ψυχοθεραπείας προβάλλεται η απίστευτη πολυπλοκότητα των σχέσεων μιας οικογένειας. Σέβονται τις στιγμές που ο βαθύς πόνος αποκαλύπτεται και στέκονται δίπλα στους Μπράις σαν σωστοί στυλοβάτες. Οι θεραπευτές δείχνουν πως η διέξοδος στη ελευθερία και στην ευτυχία βρίσκονται μέσα στον εαυτό και όχι στον άλλο. Με την βοήθειά τους οι Μπράις είναι τώρα έτοιμοι για την εξερεύνηση του Εαυτού.
Το βιβλίο των Γουίτακερ και Νάπιερ υπήρξε το πρώτο από τα εγχειρίδια συστημικής θεραπείας που διάβασα. Παρατηρώ ότι μετά από κάθε ανάγνωση εμπλουτίζεται η κριτική μου πάνω στην οικογενειακή θεραπεία. Δεν είμαι σίγουρη για το ποια από όλες τις τεχνικές θα χρησιμοποιήσω στο μέλλον. Ο Γουίτακερ φάνηκε να χειρίστηκε την οικογένεια χωρίς κάποιο συγκεκριμένο πλάνο, κάτι που για κάποιον που ακόμα φαντάζεται τον εαυτό του σαν θεραπευτή,μπορεί να φαίνεται απογοητευτικό. Το μόνο σίγουρο είναι ότι κατάφερε να κερδίσει με την ειλικρίνειά του όλα τα μέλη,ακόμα και εμένα και να μας κατευθύνει με την εμπειρία του.
Ελπίδα Τσιτσιρίδη
