Δε φταις εσύ, η φαντασία μου τα φταίει
Δε φταις εσύ, η φαντασία μου τα φταίει
Αρχίζοντας από τα βασικά, υιοθετούμε την συστημική αρχή ότι ο άνθρωπος αενάως παλεύει να ισορροπήσει τις δύο βασικές αντίρροπες δυνάμεις μέσα του, που δεν είναι άλλες από την αυτονομία και την συνεξάρτηση. Αφενός είμαστε όντα αυτοποιητικά με απίστευτους μηχανισμούς αυτοσυντήρησης και επιβίωσης και αφετέρου είμαστε φύσει όντα κοινωνικά και πολιτικά. Έχουμε ανάγκη τους άλλους. Σε επίπεδο υπερσυστημάτων, δηλαδή κοινωνικό, είναι αυταπόδεικτο και αναμφισβήτητο. Κι ενώ οι ίδιοι νόμοι διέπουν τόσο τα υποσυστήματα, όσο και τα υπερσυστήματα, όταν εξετάζουμε τον εαυτό μας ως ερωτικό σύντροφο, οι φυσικοί νόμοι αντικαθίστανται από τους νόμους των παραμυθιών.
Γιατί μόνο έτσι εξηγείται ότι τελικά φαίνεται ότι είμαστε όλες πριγκίπισσες και όλοι πρίγκιπες! Είτε μεγαλώσαμε στα πούπουλα είτε την βιώσαμε την παραμέλησή μας, θεωρούμε εαυτούς ήρωες παραμυθιών. Υπερπολίτιμους και αξιολάτρευτους. Πώς να εξηγήσουμε διαφορετικά την ανάγκη μας να έχουμε κάποιον ολόδικό μας; Που, ιδανικά, θα έρθει να μας σώσει από το σκοτεινό πατρικό μας κάστρο που είμαστε εγκλωβισμένοι, δυστυχείς, και καταφρονημένοι και καβάλα στο λευκό του άλογο θα μας οδηγήσει στο υπέρλαμπρο παλάτι, που επιτέλους θα αναγνωριστεί η αξία μας και θα τελειώσουν τα βάσανά μας.
Θέλουμε ο πρίγκηπας ή η πριγκίπισσα να μας προστατεύει, να είναι εκεί πάντα για μας, in sickness and in health, till death tell us apart ,να μας προσφέρει επιτέλους την πολυπόθητη αίσθηση ασφάλειας και να ξορκίσει το φόβο της μοναξιάς.
Και όχι μόνο να είναι εκεί, όπως και όταν τον επιθυμούμε, αλλά να μας αδειάζει αγόγγυστα την γωνιά όταν «θέλουμε το χρόνο μας με τον εαυτό μας». Και βεβαιότατα να κατανοεί την δική μας παραμέληση, τις δυσθυμίες και τις ιδιοτροπίες μας, οι οποίες ορκιζόμαστε ότι είναι τραύματα ανεξίτηλα, προκληθέντα από τη ζωή μας στο πατρικό σπίτι, εκεί που κανείς δεν αντιλαμβανόταν την ευθραυστότητα και την ιδιαιτερότητά μας.
Το αστείο είναι ότι αν κάποιος μας ρωτήσει τι μας δυσκολεύει να σχετιζόμαστε, συνειδητά αναγνωρίζουμε μόνο τις ανασφάλειες μας. Ότι δεν είμαστε αρκετοί, ότι δεν είμαστε άξιοι να συντροφευτούμε, ότι είναι δύσκολο να αγαπηθούμε, ότι αν χωρίσουμε θα μείνουμε στα αζήτητα. Ότι ο τρόμος της προδοσίας μας οδηγεί στο να μην αφηνόμαστε εντελώς, ότι τα ανασφαλή στυλ προσκόλλησής μας, μας βάζουν σε αυτόματα μοτίβα είτε επιδιώκωντα είτε αποσυρόμενου, ότι δυσκολευόμαστε να ξεφύγουμε από τα γενεογραμματικά μας μοντέλα σχέσεων.
Ο ιδεασμός μεγαλείου, ο πρίγκηπας και η πριγκίπισσα που κρύβουμε μέσα μας, παραμένει στα βάθη του ασυνειδήτου ως σκιά. Όμως, όλα στη φύση έχουν τα δυαδικά αντίθετά τους. Καλό και κακό, όμορφο και άσχημο, ήρεμο και ευέξαπτο, φοβισμένο και ατρόμητο, ανασφαλές και υπερφίαλο. Πίσω από την αδικημένη Χιονάτη, βρίσκεται μια σαρωτική, ωραιοπαθής καταπατήτρια. Και πίσω από τον ρωμαλέο Πίτερ Παν που τα βάζει με τρομερούς πειρατές, είναι ένα αγόρι που δεν θέλει να αναλάβει καμιά ευθύνη.
Και τελικά, ακόμα κι έτσι, οι ήρωες των παραμυθιών είναι αξιαγάπητοι. Όπως και οι άνθρωποι. Το φώτισμα των σκιωδών μας πλευρών, δεν μας μικραίνει, δεν μας ασχημαίνει, δεν μας κάνει αποκρουστικούς. Αντίθετα μας προσφέρει ένα τεράστιο δώρο: μας βγάζει αυτόματα από το ρόλο του θύματος. Και αυτή η έξοδος είναι ηρωική και απαραίτητη αν αναζητάμε την ευτυχία. Γιατί γλύφοντας διαρκώς τις πληγές μας, ανασκαλεύοντας μόνο τους πόνους μας και τις δυστυχίες μας, τελικά δεν μπορούμε να πάρουμε αυταξία παρά μόνο ως θύματα. Ως άνθρωποι που βασανίζονται και αντέχουν. Αν αποδεχτούμε ότι εκτός από βασανισμένοι, είμαστε και βασανιστές, εκτός από θύματα είμαστε και θύτες, εκτός από ταπεινοί, είμαστε και αλαζόνες, εκτός από δυστυχείς και ευτυχείς, θα ανοίξει το πεδίο για να μετρηθούμε με τους άλλους.
Όταν μπορώ τελικά να είμαι και χωριατοπούλα και πριγκίπισσα και όταν κι εσύ είσαι και αγροίκος και ιππότης, τότε σταματά να είναι δύσκολη η ισορροπία μεταξύ αυτόνομου και συνεξαρτητικού εαυτού. Γιατί παύει η αγωνία που προκαλεί η προσκόλληση στον έναν μόνο ρόλο. Οι φόβοι της μοναξιάς, του συνεξαρτητικού εαυτού και του χασίματος του εγώ μέσα στον άλλο, του αυτόνομου εαυτού, χάνουν τη δύναμή τους γιατί πλέον είναι προσωρινοί. Μεταπηδώντας με άνεση ανάμεσα στα δύο αντίρροπα κομμάτια μας, αντιλαμβανόμαστε ότι και στις δύο πλευρές έχουμε τους μηχανισμούς, όχι μόνο να επιβιώσουμε, αλλά και να ευτυχίσουμε. Και τότε ο άλλος γίνεται ο σύντροφός μας σε όσα παραμύθια θέλουμε να ζήσουμε από κοινού.
Χανιά, 29 Μάρτη 2025
Νικολέτα Μπουλταδάκη
